Educating our children for a prosperous future of Newah society?

नेवाः बस्ती नेवाः स्कूलँ नेवाःमस्तेगु भविष्य देकीगु खःला?

नेपाल संवत ११२८ सिल्लागा ७ (सप्तमी) बिहिबाः
झी सकसिनँ म्हस्यूम्ह दीपक तुलाधर भाजुँ, नेपाल भासया शिक्षा प्रति यानादीगु देन् धात्थेँहे च्वछाय बहःजू। “नेवाः बस्ती नेवाः स्कूल” धैगु अभियान धात्थेँहे बाँला। थउँ, येँ, यल, किपू जक मखु ख्वपय् नँ नेवाः मोडःन् स्कूल् चायकेगु ज्या वयकः व वयकः नापँ स्वापुदुपिँ पासापिसँ यानादिल। झी “दनेवाः” पाखेँ वयकःपिनिगु ज्या बाँलाना वनेमा धका दुनुगलँनिसेँ भीँतुना च्वना। नापँ कूँ ख्येनानं , छगुनिगु सल्लानं न्ह्यथना च्वना। झी नेवाःत धैपिँ बाँलायमा बाँमलायमा, प्रसंशा याइगुहे दक्वसियाँ यः। मिले मजूसाँ, मिले मजू धायके मयः। आ छुयायगु, झी “दनेवाः” परिवारधाःसा, तप्यँक खँ ल्हाइगु , मिले मजूथाय् मिले मजू धका कुँख्यनेगु , मिलेजू थाय् मिलेजू धका प्रसंशा यायगु ज्याय दक्कोसिबे न्हापालाका च्वना। ज्यू मज्यू , यः मयः धायगु , बिचायायगु , थुईका कायगु मकायगु छिकपिनि जिम्माय् ।

नेवाः बस्ती नेवाः मोडःन् स्कूलया ज्या तस्कँहे बाँला धका, च्वय च्वछाय् धुन। आ कूँख्येने तेना। तँ मचाःसे ब्वनादिसँ न्हाँ जिमिगु खँनँ।
१) दकले न्हापाँ “नेवाः बस्ती नेवाः मोडर्न स्कूल” धैगु नाराहे भचा ल्वाकःबुकःथेँच्वँ। नेपाल भास, खस भास व अंग्रेज भासया खँग्वत ल्वाकज्याः। उलितक्क झीसँ थःगु माँभास हे मसयधुंकल। झी अप्वःयाना अज्योपिँहे, हला? छिकपिसँनं चाःलाथेँ? अयसाँ, झी छम्ह छम्हेसिनँ गुलिसः उलि मेपिन्तः स्यनाबिल, न्यंकाबिल, इनाबिल धासा, झी सकलेँ न्हापास्वया भचासाँ आपा सयावइ। उकेँ, “नेवाः बस्ती नेवाः मोडर्न स्कूल” या पलेसा “नेवाः लागाय् नेवाः मोडर्न स्कूल” धायगु याःसा, भतिचासाँ नेवाःपह वइला धका बिचायाना सल्ला न्ह्यथना च्वना। जिमिसँनं उलि स्यूगुला मखु। अयनं, स्यूगु खँ छता जकजूसाँ ज्यावइला धका थन च्वया च्वना।

२) अले, नेवाः लागाय् नेवाः स्कूलय् ब्वन्कीगु शिक्षाया माध्यम स्वयबलेला, अंग्रेज व खस भासँ ब्वन्केगुनँ पायछि हे जू। अयनं, झीगु माँभास नेपाल भास ब्वन्कीबले देवनागर आखः छेलाच्वन धागु न्यना अजुगति चायाच्वना। गनँ, गनँ रञ्जना आखः छेला च्वन धैगुनँ न्यना। फुक्कँ बाँ हे लाःधायमाः। अयनँ, छगु खँ छु धाःसा, झीसँ दकले न्हापाँ सयके माःगु छुधका मस्तेतः न्हापाँनिसे स्येनामतल धाःसा, आयापि झीपीसँ प्रचलित आखःसयकेत थाकुचाइथेँ, इपीँनं थाकु चायफु। आ जिँ, जिमि अबु प्रोफेशर धाम्हेसितः “न्हापाँनिसेँ जितः प्रचलित लिपि स्यनातय् म्वाला बाः? ” धका न्यनेथेँ न्यने माली मखु। अयनँ पासापिनिगु संगतँ, ३० दँ पिनेच्वना च्वँसाँ प्रचलित लिपि सयकेत उलि समय मकाल। अल्सिम्ह जिँहेँ छवाःयादुने सयका कया। सोरि न्हाँ, जिगु खँ ल्हायलातकि मदन् कृष्ण दाइ स्वया म्हो जुइमखु जिनँ।

३) झीगु सल्ला। जिमिसँ सल्लाला बीमागु मखु। अयनं, मखनाँ च्वंगु खँ, खंका ब्यूसा बाँलाइला धका बिचा जुल। व छु धाःसा, झीसँ प्रचलित लिपि छेलाहयमाल। छेँ छेँ पतिकँ, सरकारि, व्यवसाय अफिसे, पसःपसले, अले स्कुले, झीसँ प्रचलित लिपि छेलाहयमाल। नेवाः स्कुले जक मखु नेवाः मस्त गन छु स्कुले दु, अननँ प्रचलित लिपि छेला, नेपाल भास ब्वन्केगु सुविधा बीगु, मदुसा बीकेगु यायमाल।

प्रचलित लिपि धैगु, झीगु नेपाल भास जक मखु, संस्कृत भास च्वयतःहे छेलाःतःगु दु। व जक मखु, खस विद्वानपिनि दुनेहे, प्रचलित लिपिँ खस भासनं च्वयमा धाइपिँहे दु। स्वइदिसँ पासापिँ, देवनागर लिपि धैगु झीगु मखु। झीगु आखःला प्रचलित लिपि खः। साधारण ज्ञाणया लागी दूगु लिपिखः, प्रचलित लिपि धैगु। अले रञ्जना लिपिधैगु बुद्धया उपदेश, धम्म विनय, दर्शन, कला इत्यादी च्वयातःगु लिपि खः। थउँया भासँ धायमाःसा, केजी निसेँ विश्व विद्यालय तक्क प्रचलित् लिपिया आखः छेला ब्वनेगु, ब्वन्केगु। अले, बुद्ध दर्शन, कला शास्त्र, इत्यादि विषयया च्वथ्यंक अध्ययन यायतः रञ्जना आखः सयकेगु, छेलेगु यायथेँ खः। उकेँ, नेपाल भासया शिक्षा थउँया मस्तेतः बाँलाक्क ब्वन्का, कन्हेया नेपाःदेः देकेफुपिँ, देकेतः मन् तइपिँ मस्त हुर्के यायफतधाःसा दीपक तुलाधरथेँ जापिँ झी विशिष्ठ पासापिनिगु कुतः या फलदइ। अथेमखुसा, समय व धेबाया बरबात जक जुइ।

झीसँ मस्यूगु सयका, स्यूगु स्यना यंकेनु। झीगु भास, नेपालि (खस भास, खय् भाय् ) भास मखु। झीगु भासला, नेपाल भास (नेपाः भाय्, नेवाः भाय्) खः। इन्डियाँ वःगु देवनागर लिपि, झीगु लिपि मखु। झीगु लिपिला द्वलँदँ पुलाँगु इतिहास दूगु प्रचलित लिपि, रञ्जना लिपि खः। नेपाःया दकले न्हापांगु नेपाल भास माध्यमया स्कूल जगत सुन्दर ब्वने कुथिँ, मस्तेतः, प्रचलित लिपि, रञ्जना लिपिँ नेपाल भास, साहित्य व संस्कृति स्यना च्वंगुदु। व स्कूल नापँ सहलह याना दिल धाःसा “नेवाः लागाय् नेवाः स्कुल” या अभियाननं न्याक्कहे बाँलायफु। थुज्वोगु अभियान बाँलाना वन धाःसा नेवाः समाजया भविष्य अवश्यनं बाँलाइ धैगु विश्वास याना च्वना।
– झी “दनेवाः”

थुकी छिगु प्रतिकृया दुसा, थन क्वसँ छिगु Comment च्वया दिसँ।