Educating our children for a prosperous future of Newah society?

7 Comments / NEWS (बुखँ) / By Suwarn Vajracharya / February 28, 2008 February 28, 2008

नेवाः बस्ती नेवाः स्कूलँ नेवाःमस्तेगु भविष्य देकीगु खःला?

नेपाल संवत ११२८ सिल्लागा ७ (सप्तमी) बिहिबाः
झी सकसिनँ म्हस्यूम्ह दीपक तुलाधर भाजुँ, नेपाल भासया शिक्षा प्रति यानादीगु देन् धात्थेँहे च्वछाय बहःजू। “नेवाः बस्ती नेवाः स्कूल” धैगु अभियान धात्थेँहे बाँला। थउँ, येँ, यल, किपू जक मखु ख्वपय् नँ नेवाः मोडःन् स्कूल् चायकेगु ज्या वयकः व वयकः नापँ स्वापुदुपिँ पासापिसँ यानादिल। झी “दनेवाः” पाखेँ वयकःपिनिगु ज्या बाँलाना वनेमा धका दुनुगलँनिसेँ भीँतुना च्वना। नापँ कूँ ख्येनानं , छगुनिगु सल्लानं न्ह्यथना च्वना। झी नेवाःत धैपिँ बाँलायमा बाँमलायमा, प्रसंशा याइगुहे दक्वसियाँ यः। मिले मजूसाँ, मिले मजू धायके मयः। आ छुयायगु, झी “दनेवाः” परिवारधाःसा, तप्यँक खँ ल्हाइगु , मिले मजूथाय् मिले मजू धका कुँख्यनेगु , मिलेजू थाय् मिलेजू धका प्रसंशा यायगु ज्याय दक्कोसिबे न्हापालाका च्वना। ज्यू मज्यू , यः मयः धायगु , बिचायायगु , थुईका कायगु मकायगु छिकपिनि जिम्माय् ।

नेवाः बस्ती नेवाः मोडःन् स्कूलया ज्या तस्कँहे बाँला धका, च्वय च्वछाय् धुन। आ कूँख्येने तेना। तँ मचाःसे ब्वनादिसँ न्हाँ जिमिगु खँनँ।
१) दकले न्हापाँ “नेवाः बस्ती नेवाः मोडर्न स्कूल” धैगु नाराहे भचा ल्वाकःबुकःथेँच्वँ। नेपाल भास, खस भास व अंग्रेज भासया खँग्वत ल्वाकज्याः। उलितक्क झीसँ थःगु माँभास हे मसयधुंकल। झी अप्वःयाना अज्योपिँहे, हला? छिकपिसँनं चाःलाथेँ? अयसाँ, झी छम्ह छम्हेसिनँ गुलिसः उलि मेपिन्तः स्यनाबिल, न्यंकाबिल, इनाबिल धासा, झी सकलेँ न्हापास्वया भचासाँ आपा सयावइ। उकेँ, “नेवाः बस्ती नेवाः मोडर्न स्कूल” या पलेसा “नेवाः लागाय् नेवाः मोडर्न स्कूल” धायगु याःसा, भतिचासाँ नेवाःपह वइला धका बिचायाना सल्ला न्ह्यथना च्वना। जिमिसँनं उलि स्यूगुला मखु। अयनं, स्यूगु खँ छता जकजूसाँ ज्यावइला धका थन च्वया च्वना।

२) अले, नेवाः लागाय् नेवाः स्कूलय् ब्वन्कीगु शिक्षाया माध्यम स्वयबलेला, अंग्रेज व खस भासँ ब्वन्केगुनँ पायछि हे जू। अयनं, झीगु माँभास नेपाल भास ब्वन्कीबले देवनागर आखः छेलाच्वन धागु न्यना अजुगति चायाच्वना। गनँ, गनँ रञ्जना आखः छेला च्वन धैगुनँ न्यना। फुक्कँ बाँ हे लाःधायमाः। अयनँ, छगु खँ छु धाःसा, झीसँ दकले न्हापाँ सयके माःगु छुधका मस्तेतः न्हापाँनिसे स्येनामतल धाःसा, आयापि झीपीसँ प्रचलित आखःसयकेत थाकुचाइथेँ, इपीँनं थाकु चायफु। आ जिँ, जिमि अबु प्रोफेशर धाम्हेसितः “न्हापाँनिसेँ जितः प्रचलित लिपि स्यनातय् म्वाला बाः? ” धका न्यनेथेँ न्यने माली मखु। अयनँ पासापिनिगु संगतँ, ३० दँ पिनेच्वना च्वँसाँ प्रचलित लिपि सयकेत उलि समय मकाल। अल्सिम्ह जिँहेँ छवाःयादुने सयका कया। सोरि न्हाँ, जिगु खँ ल्हायलातकि मदन् कृष्ण दाइ स्वया म्हो जुइमखु जिनँ।

३) झीगु सल्ला। जिमिसँ सल्लाला बीमागु मखु। अयनं, मखनाँ च्वंगु खँ, खंका ब्यूसा बाँलाइला धका बिचा जुल। व छु धाःसा, झीसँ प्रचलित लिपि छेलाहयमाल। छेँ छेँ पतिकँ, सरकारि, व्यवसाय अफिसे, पसःपसले, अले स्कुले, झीसँ प्रचलित लिपि छेलाहयमाल। नेवाः स्कुले जक मखु नेवाः मस्त गन छु स्कुले दु, अननँ प्रचलित लिपि छेला, नेपाल भास ब्वन्केगु सुविधा बीगु, मदुसा बीकेगु यायमाल।

प्रचलित लिपि धैगु, झीगु नेपाल भास जक मखु, संस्कृत भास च्वयतःहे छेलाःतःगु दु। व जक मखु, खस विद्वानपिनि दुनेहे, प्रचलित लिपिँ खस भासनं च्वयमा धाइपिँहे दु। स्वइदिसँ पासापिँ, देवनागर लिपि धैगु झीगु मखु। झीगु आखःला प्रचलित लिपि खः। साधारण ज्ञाणया लागी दूगु लिपिखः, प्रचलित लिपि धैगु। अले रञ्जना लिपिधैगु बुद्धया उपदेश, धम्म विनय, दर्शन, कला इत्यादी च्वयातःगु लिपि खः। थउँया भासँ धायमाःसा, केजी निसेँ विश्व विद्यालय तक्क प्रचलित् लिपिया आखः छेला ब्वनेगु, ब्वन्केगु। अले, बुद्ध दर्शन, कला शास्त्र, इत्यादि विषयया च्वथ्यंक अध्ययन यायतः रञ्जना आखः सयकेगु, छेलेगु यायथेँ खः। उकेँ, नेपाल भासया शिक्षा थउँया मस्तेतः बाँलाक्क ब्वन्का, कन्हेया नेपाःदेः देकेफुपिँ, देकेतः मन् तइपिँ मस्त हुर्के यायफतधाःसा दीपक तुलाधरथेँ जापिँ झी विशिष्ठ पासापिनिगु कुतः या फलदइ। अथेमखुसा, समय व धेबाया बरबात जक जुइ।

झीसँ मस्यूगु सयका, स्यूगु स्यना यंकेनु। झीगु भास, नेपालि (खस भास, खय् भाय् ) भास मखु। झीगु भासला, नेपाल भास (नेपाः भाय्, नेवाः भाय्) खः। इन्डियाँ वःगु देवनागर लिपि, झीगु लिपि मखु। झीगु लिपिला द्वलँदँ पुलाँगु इतिहास दूगु प्रचलित लिपि, रञ्जना लिपि खः। नेपाःया दकले न्हापांगु नेपाल भास माध्यमया स्कूल जगत सुन्दर ब्वने कुथिँ, मस्तेतः, प्रचलित लिपि, रञ्जना लिपिँ नेपाल भास, साहित्य व संस्कृति स्यना च्वंगुदु। व स्कूल नापँ सहलह याना दिल धाःसा “नेवाः लागाय् नेवाः स्कुल” या अभियाननं न्याक्कहे बाँलायफु। थुज्वोगु अभियान बाँलाना वन धाःसा नेवाः समाजया भविष्य अवश्यनं बाँलाइ धैगु विश्वास याना च्वना।
– झी “दनेवाः”

थुकी छिगु प्रतिकृया दुसा, थन क्वसँ छिगु Comment च्वया दिसँ।

7 thoughts on “Educating our children for a prosperous future of Newah society?”

Dhruba Pradhan
February 28, 2008 at 1:51 pm

Your suggestion to Mr. Dipak seems to me good, such suggestion helps to development further. I appreciate you for your suggestion and your website in Nepalbhasa in Devnagari letter. But one thing, I also like to suggest that the date that you indicate in Nepal Samvat is only year, please give month, tithi and day. That makes sense.
I wish you all the best!

Reply
Dipak Tuladhar
February 28, 2008 at 5:37 pm

छिस्कर,
Comment या लागी यक्को सुभाय् !

1) छिगु सुझावया लागी यक्को लयताया च्वना।
2) मोडन् नेवाः इन्ग्लिस् स्कूल व नेवाः बस्ति नेवाः स्कूल प्रोजेक्ट् different नाँ खः।
3) छिगु सल्ला अनुसार “नेवाः लागाय् नेवाः स्कूल्” मखुकि ” नेवाः लागाय् नेवाः ब्वनेकुठि” नाँ तयगुनँ पायछि जुइफु।
4) जिमिगु CLASS Nursery, LKG, UKG (मस्त चीधिक) जूगुलिँ आयात देवनागरि लिपि स्यना च्वना। तःधी जुलकि प्रचलित लिपि स्यनेगु पायछि जुइफु।
5) जिपिँ जगत सुन्दर ब्वनेकुठि लगायत मेमेगु सकूल नाप सहलह याना च्वनागु दु। जगत सुन्दर ब्वनेकुठिया मयजु सुनिता मानन्धर नाप जिपिँ यक्को नापलाना।जिपिँ फुक्क छथाय दु।
झी फुक्क जाना नेवाः स्कूलया ल्याः अप्वयका यंके मागु दु।
– सुभाय,
दीपक

Reply
The Newah
February 28, 2008 at 6:16 pm

ध्रुव जु,
झीगु नेवाः संस्कृति कथँ थउँ, नेपाल सम्वत ११२८ दँ, सिल्लागा (महिना), ७ (सप्तमि)तिथि खः। झीगु महिना पुन्हीया १५(झिंन्या) न्हुँ न्ह्यवः व पुन्हीया १५ न्हुँ लिपाया न्हित (दिनत) ल्याखाइगुलिँ महिना व दिन छेलेगु चलन मदु।महिना, दिन धैगु इन्डियाहे चल्ति मदेधुंकूगु विक्रम संवत धका धै च्वनेमाली मखुथेँ च्वँ। जुजु, सरकार यात विरोध यायगु धैगु चलनहे मदुपिँ झी नेवाःतेसँ ययाःहे विक्रम संवत, महिना, दिन छेला वैच्वगुला, व जिमिसँ सिबे, छेलावै च्वँपिसँ हे जक स्यीमाः।

अले, प्रचलित लिपि छेलेनु धका धैच्वँपिँ झी “दनेवाः” परिवारया ब्लगहे देवनागरँ छेलाच्वँ बलेला, छिनँ अजुगति हे चाल जुइ। ठिक्कगु खँ लुमंका है दिल। प्रचलित लिपिया मू झी आपासिनँ स्यूगु खःसाला, देवनागर आखःया युनिकोडया फोन्ट देकूपिँ नेवाः टेक्नीशियनतयसँ प्रचलित आखःया युनिकोड फोन्ट् देकीगु खः। पाःगु छुधका धायबले, नेवाः आखः धैगु इन्डियाँ वोगु देवनागर आखः मखुसे, नेपाले हे न्हापाँनिसेँ छेलाहैतःगु झीगु आखः प्रचलित आखः धका मस्यूगु।

आ छुयायगु मस्यूगु। प्रचलित आखः कम्प्यूटरे वय धुन्कल। अयनँ व आखःयात युनिकोड फोन्ट मदेकँ इन्टःनेटे छेले मछिन्गुली हे झीसँ मयः मयः छेला च्वने मागु। झीगु प्रयास सफल जुल धासा, थ्वहे साले प्रचलित आखःयात युनिकोडे हयतेनागु दु। नेवाः अन्तर्राष्ट्रीय फोरम् जपानँनँ, प्रयास याना च्वन्गु न्यने दु। सु न्हापालाइ, स्वयहे बाकिदनि। छिकपिनिगु सहयोग दतधाःसा झीपिँ हे न्हापा लायफु।
– झी “दनेवाः”

Reply
The Newah
February 28, 2008 at 8:04 pm

दीपक जु,
नेवाः शिक्षा गुगुकथँ संचालन याना वनेमा धका, जिमिसँ स्वया, शिक्षा ख्यले अनुभव दुपिँ छिकपिसँहे बाँलाक्क स्यू जुइमा। अयनँ जिमिसँ दकले च्यूताकया च्वनागु खँयात छिसँ “मस्त चीधिकगुलिँ, नेपाल भास देवनागर आखलँ स्यनाच्वना” धका हलुकाँ कैदिल। छिकपिसँ मस्तेतः खस भास स्यनेबले देवनागर आखः छेलाच्वन्गु हे दु जुइमा।अथेजुइबलेला झी मस्त देवनागर आखःला अथेँ सइ, थथेँ सई। दकलेँ बाँलाक्क स्यनेफैगु हे मचाबले।तःधी जुइबले गुलि स्यने अःपु , छिगुहे अनुभव दयमाः। Multilingual Education System धैगुया सफलता धैगु हे मचाँनिसेँ बीगु शिक्षाया फलस्वरूप खः। मचाबले गुलिसयकल उलिहे याकनँ सइगु, अःपुइगु। उकेँ, मचापिँ मस्तेतः, छिसँ नेपाल भास स्यनेबले कतपिनिगु लिपिँ मस्यँसे नेपाल भासया प्रचलित लिपिँहे स्यनादिल धाःसा बाँलाइथेँ ताः। सिंगापूरया Bilingual Education System या बारेनँ छकः रिसःच् यानादिल धासा, उकेँनँ झीतः ज्यावयफु। झी “दनेवाः” या उद्देष्य झी सकसितँ सचेत यायगु जकहे खः।
– झी “दनेवाः”

Reply
The Observer
March 1, 2008 at 3:25 pm

छगु खँ झीसं थुइके मागु छू धासा गुगूं नं थ्व ठेन्जयागु ज्याय, झी नेवाः तयसं उपलब्धि याये धुन्गु सफलताय धक्का परे मजुई कथं ज्या यायेमा. जगतं सिउ की झी नेपाः द्क्ले न्ह्यलुवा बर्ग मध्ये ला. आ झीसं मस्तयत नेवाः भाय स्यनेगू धायेवँ, अंग्रेजी बा नेपाली भाषां खँ ल्हाये मज्यु धयेगु ला मदु नि. नेपाल भाषा सयेके माः फुक्कँ नेवाः तयेसं, अझः मेपिं नेपामी तयेसँ नं सयेकेमा. उकेया नाप नापं झी मस्तयेत नेवाः बवनेकुठी अंग्रेजी वः मेमेगु भाय स्यनेगु नं ब्यबस्था यायेमा. थूके, लिपि सयेके भचाः लिपालाःसां तबी नं नेवाः बवनेकुठी ब्वना हुर्के जुइपिं मस्तयेत पूर्ण बिकाश जुई लायक पिं कर्णधार दयेकेगु कुता यायेमा. अलेतिनी नेवाः मां अबु पिंसँ माला माला नेवाः बवनेकुठी थः मस्त छ्वया है.

Reply
The Newah
March 2, 2008 at 3:58 pm

The Observer जु,
झी “दनेवाः” झी नेवाःत जक मखु सुनाँ “उपलब्धि याये धुन्गु सफलताय धक्का परे”यायगु झीगु उद्देष्य मखु। अले “झीसं मस्तयत नेवाः भाय स्यनेगू धायेवँ, अंग्रेजी बा नेपाली भाषां खँ ल्हाये मज्यु” धैगु बिचाः झीगु मखु। झीगु बिचा थ्वहे खःकि, खस भास, अंग्रेज भास जक मखु थःगु माँभास दकले न्हापाँ सयकेगु, अले थःगु माँ भास देवनागर (कतपिनिगु) आखलँ मखुसे, थःगुहे (प्रचलित) लिपिँ ब्वनेगु । अथेयायफत धाःसा, कतपिनिगु भास सयकाया मतलब दइ। थुजोगु खँय् झी सकलेँ सचेत जुयगु। अथेयात धाःसा झीतः हे बाँलाइ धैगु बिचा जक खः। झीगु चिकिचाधंगु प्रयास यात थुइका दी धैगु आसा दु।
– झी “दनेवाः”

Reply
nirman
March 2, 2008 at 8:18 pm

च्वछाय् बहजु।

Reply

7 thoughts on “Educating our children for a prosperous future of Newah society?”

Leave a Comment Cancel Reply